Subliminal

Ahmet Altan ve Mehmet Altan bir televizyon programında “subliminal” mesajlar verdikleri gerekçesiyle gözaltına alındılar. Nedir subliminal mesaj? Türk Dil Kurumunun 2011 yılında yayınlanan Türkçe sözlükte bu kelime bulunmamakta. Bunun yerine “Bilinçaltı reklam” kelimesi yer almakta.

Reklamlar

Özellikte reklamcılıkta kullanılan subliminal veya bilinçaltı mesajları kişinin farkında olmadan zihninde yer edebilen, anlamadığı ama farkında olmadığı aklına kaydettiği bilgileri ifade eder. Dilin semantik yapısı incelenmesiyle ortaya çıkabilecek anlamlar bu mesajı alan kişileri farkında olmadan etkileyebilecektir.

Reklamcılıkta olduğu kadar politik liderler, kanaat önderleri ve tarikat liderleri bu yapıyı kullanmakta ve kendilerini izleyen ve dinleyen kişileri etkilemektedir. TBMM'de 15 Şubat 2011 yılında kabul edilen 6112 sayılı Radyo Televizyon kuruluş ve yayın hizmetleri kanunun 9. maddesi 2.ci fıkrasında 'Ticari iletişimde bilinçaltı teknikleri kullanılmaz' maddesi olmasına rağmen çok sayıda subliminal mesaj ortalıkta dolaşmaktadır.

Liderler ve Subliminal Mesajlar

Süleyman Demirel başbakanlığı döneminde “Yollar Yürümekle Aşınmaz” dediğinde, subliminal mesaj olarak 'yollarda yürüyenleri aşındırın” mesajını farkında olarak veya farkında olmadan vermektedir. Polis bunu farkında olmadan algıladığından yollarda gösteri yapmak için yürüyen gruplara şiddet uygulamaktadır.

“İçerik Sizi Düşünmek kitabım hakkındaki yorumunuzu merak ediyorum” dediğimde subliminal bir mesajı da aktarmaktayım. Cümle içinde kitabımı okumakla ilgili bir kelime olmadığı halde yorum yapmak için kitabımı okumak zorunluluğu aktarılmaktadır. Böylece bilinçaltı mesaj olarak “kitabımı oku” emri farkında olmadan iletilmektedir.

Sütaş Ayranı

“Kendin olmak en doğalı Çalkala Sütaş Ayranı” reklamında da benzer bir durum ortaya çıkmaktadır. Kendimiz olmanın en doğalı anlatılmaya ve Sütaş ayranını çalkalamamız istenirken, gizlenen “en doğalı Sütaş Ayranı” mesajı da zihnimize aktarılmaktadır. Sadece “en doğalı Sütaş  ayranı” yazılsa, reklam rekabet kurumundan geri dönebilecektir. Ancak bu şekilde yazıldığında reklam ekranlarda ve panolarda görülebilmektedir.

Magnum Reklamı

Bir başka reklamda yazılan “İçindeki seni serbest bırak, daha fazlasına cüret et” cümlesinde de subliminal mesaj bu reklamı gören insanların etkilenmesini sağlayacaktır. İçinizde sınırladığınız biri var olarak verilen mesajdan sonra söylenen “daha fazlasına cüret et” sadece ürün içeriğinde kalmayacak, farklı içeriklere de yayılacaktır. Sürat yapanlar, şiddet uygulayanlar, sinirlenenler daha fazlasına cüret edebilirler. Reklamdaki Magnum görüntüleri ile cinsellik çağrışımı da subliminal bir mesajdır.

Türkçe ve Karmaşa

Türkçe'nin oldukça karmaşık yapısı içinde subliminal mesajlar kolaylıkla konuştuğumuz dil içinde yer almaktadır. Çok kelimesini çok kullananlar farkında olmadan aza razı olabilirler. Bir konu için “çok zor” diyorsak, çok kelimesi zor kelimesinin miktarını nitelerken, subliminal olarak zor kelimesi de çok'u nitelemektedir. Böyle farkında olmadan “az kolay” olarak algılanmakta ve bu cümleyi kullanan kişiler aza razı olmaktadır.

Bize söylenen, yazılan aktarılan mesajlar konusunda dikkatli olmamız, olmadığımız zaman farkında olmadan istemediğimiz davranışları yapabilmemiz sonucu ortaya çıkar. Dili bilmek ve kendimizi korumak bu anlamda da çok önemli görünüyor. Tabii her zaman ki gibi karar yine sizin.

Cengiz Eren

NLP Uzmanı ve Eğitmeni

Posta NLP Yazıları

http://www.erenlp.com